با افزایش آگاهی مردم در مورد زوال شناختی و خطرات زوال عقل، تولیدکنندگان محصولاتی را به بازار عرضه کرده‌اند که مدعی هستند می‌توانند حافظه و سلامت مغز را تقویت کنند. گفته می‌شود که بعضی از ویتامین‌ها و اسیدهای چرب از کاهش حافظه جلوگیری می‌کنند. اما آیا این ادعا واقعا درست است؟ اگر کنجکاو هستید که پاسخ این سوال را بیابید و با بهترین مکمل تقویت حافظه آشنا شوید، تا انتهای این مقاله از همراه‌ی ما بمانید.
بهترین مکمل تقویت حافظه چیست؟
در این بخش به چند نمونه از رایج‌ترین مکمل‌های تقویت حافظه اشاره می‌کنیم. به یاد داشته باشید که برای نتیجه‌گیری قطعی درباره‌ی این محصولات باید مطالعات بیشتری انجام شود.
۱. اسیدهای چرب امگا ۳
تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش مصرف اسید چرب امگا ۳ که در ماهی‌های آب سرد، روغن‌های گیاهی، مغزیجات و دانه‌ی چیا وجود دارد، به طرز چشمگیری با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است. البته مطالعات کاملی در مورد تاثیر مکمل امگا ۳ روی حافظه انجام نشده است.
با این حال، تلاش برای افزایش مصرف این اسید چرب پرخاصیت ضرر ندارد. استفاده از غذاهای سالم بهترین راه برای تامین امگا ۳ مورد نیاز بدن است. اما اگر این کار برایتان امکان‌پذیر نیست، می‌توانید مکمل آن را مصرف کنید.
امگا ۳ فواید زیادی برای سلامتی دارد و ممکن است به طور غیرمستقیم و از طریق قلب روی مغز تاثیر بگذارد. چرا که سلامت قلب و مغز به هم مرتبط است.
۲۳۵,۴۰۰
۸۹,۷۰۰
تومان
۱۰۰,۰۰۰
۸۹,۴۱۰
تومان
۲. ویتامین B12
مکمل ویتامین B12 محصول دیگری است که می‌توان از آن به‌عنوان مکمل تقویت حافظه نام برد. دانشمندان مدت‌ها است که در مورد رابطه‌ی کمبود ویتامین B12 و کاهش حافظه تحقیق می‌کنند. با این حال، اگر در حال حاضر این ویتامین را به اندازه‌ی کافی دریافت می‌کنید، بعید است که افزایش مصرف آن بتواند تاثیر مثبتی روی حافظه‌ی شما داشته باشد.
کسانی که در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند و احتمالا از مصرف مکمل آن سود می‌برند عبارتند از:
- بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی
- گیاه‌خواران مطلق که از خوردن تمام محصولات حیوانی خودداری می‌کنند
- سالمندان (در افراد مسن سطح اسید معده که به جذب مواد مغذی کمک می‌کند، کاهش می‌یابد.)
- افرادی که از دارو استفاده می‌کنند
بعضی از داروها ممکن است به کمبود ویتامین B12 منجر شوند. برای مثال، داروی متفورمین که در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ برای کنترل قند خون تجویز می‌شود سطح این ویتامین را در خون کاهش می‌دهد. از سایر داروهای مرتبط با کمبود ویتامین B12 می‌توان به مهارکننده‌های پمپ پروتون (داروهایی که برای مشکلات معده و مری تجویز می‌شوند)، داروهای ضدالتهاب مانند پردنیزون و داروهای پیشگیری از بارداری اشاره کرد.
بیشتر مردم می‌توانند ویتامین B12 مورد نیاز خود را با مصرف غذاهای حیوانی از جمله ماهی و مرغ تامین کنند. اما اگر جزء افرادی هستید که به‌دلیل گیاه‌خواری، بیماری یا مصرف دارو در معرض خطر کمبود این ویتامین قرار دارید، بهتر است با پزشک در مورد ضرورت مصرف مکمل صحبت کنید.
۵۷,۵۰۰
۲۸,۹۴۰
تومان
۱۳۶,۳۰۰
۹۰,۰۰۰
تومان
۳. ویتامین E
ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان است که از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سلول‌های مغز و سایر اندام‌های حیاتی بدن آسیب برسانند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ویتامین E در افراد مسن برای بهبود حافظه مفید است. در یک مطالعه مشاهده شد که مقادیر بالای این ویتامین می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط کمک کند. در این تحقیق شرکت‌کنندگان روزانه ۲۰۰۰ واحد بین‌المللی (IU) ویتامین E دریافت کردند، اما کارشناسان معتقدند که این دوز ممکن است برای بعضی از افراد ایمن نباشد.
مصرف بیش از ۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین E در روز برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، به ویژه کسانی که از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مثل وارفارین استفاده می‌کنند، خطرناک است. بعضی از مطالعات هم نشان داده‌اند که زیاده‌روی در مصرف این مکمل ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
صرف‌نظر از سن یا شرایط خود، باید بتوانید ویتامین E کافی را از غذاها از جمله مغزیجات، دانه‌ها، روغن‌های گیاهی و سبزیجات مانند اسفناج و کلم بروکلی دریافت کنید. با این حال اگر این امر امکان‌پذیر نبود، از مکمل استفاده کنید. افراد زیر بیشتر از دیگران در معرض خطر کمبود ویتامین E هستند:
- کسانی که از رژیم غذایی بسیار کم‌چرب پیروی می‌کنند
- افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن (التهاب لوزالمعده) یا بیماری کرون (بیماری التهابی روده)
۳۰۴,۵۰۰
۱۶۷,۱۶۰
تومان
۶۵,۴۰۰
۳۸,۴۹۰
تومان
۴. جینکو بیلوبا
تحقیقات اولیه نشان دادند که جینکو بیلوبا با بهبود جریان خون در مغز به درمان زوال عقل کمک می‌کند. اما شواهد درباره‌ی این موضوع ضد و نقیض است. یک مطالعه‌ی هشت ساله که روی ۳۰۶۹ سالمند سالم یا مبتلا به اختلال شناختی خفیف انجام شد، نتوانست نشان دهد که این مکمل جلوی از دست دادن حافظه را می‌گیرد یا سرعت پیشرفت آن را کاهش می‌دهد. با این حال، در سایر تحقیقات مشاهده شده است که جینکو بیلوبا برای افراد مبتلا به زوال عقل مفید است.
مکمل‌های مولتی‌ویتامین-مینرال ممکن است به بدن آسیب زیادی وارد نکنند، اما مکمل‌های گیاهی از جمله جینکو بیلوبا خطرات بیشتری دارند. به‌عنوان مثال، جینکو بیلوبا خون را رقیق می‌کند و در موارد نادر می‌تواند به خونریزی مغزی منجر شود، به‌خصوص اگر از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مثل آسپرین یا وارفارین استفاده کنید.
توصیه می‌شود قبل از هر گونه جراحی (حتی جراحی دندان) استفاده از مکمل جینکو بیلوبا را متوقف کنید. جینکو بیلوبا ممکن است روی انسولین یا قند خون هم تاثیر بگذارد. بنابراین در صورت ابتلا به دیابت یا هیپوگلیسمی (افت قند خون)، مراقب باشید و بدون مشورت با پزشک از آن استفاده نکنید. علاوه بر این، به یاد داشته باشید که جینکو بیلوبا می‌تواند در بعضی ازافراد به سردرد، حالت تهوع یا مشکلات روده منجر شود. اگر این عوارض شدید بودند یا بعد از مدت کوتاهی از بین نرفتند، با پزشک مشورت کنید.
۵. جینسینگ
جینسینگ آسیایی به‌تنهایی یا در ترکیب با جینکو بیلوبا به‌عنوان مکمل تقویت حافظه به فروش می‌رسد. با این حال، مانند سایر گیاهان، مطالعات علمی کافی در مورد آن وجود ندارد و برای نتیجه‌گیری قعطی باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
اکثر مردم فکر می‌کنند که داروهای گیاهی به‌دلیل طبیعی بودن بی‌خطر هستند و تاثیر مخربی روی اندام‌های بدن ندارند، در حالی که این‌طور نیست. به گفته‌ی متخصصان، بعضی از افراد به‌ویژه سالمندان نسبت به داروها و مکمل‌های گیاهی بسیار حساس هستند. چون معمولا داروهای زیادی مصرف می‌کنند و مکمل‌های گیاهی ممکن است با این داروها تداخل داشته باشند.
۶. هوپرزین A
استیل کولین یک نوع نوروترنسمیتر (انتقال‌دهنده‌ی عصبی) است که مغز شما آن را به‌طور طبیعی می‌سازد تا به یادگیری و به خاطر سپردن مطالب کمک کند. هوپرزین A که از گیاهی به‌نام خزه‌ی چینی به دست می‌آید، می‌تواند با مهار آنزیمی که استیل کولین را تجزیه می‌کند باعث افزایش این ماده شود. داروهای آلزایمر هم به همین شیوه عمل می‌کنند.
با این حال، هنوز مطالعات ثابت نکرده‌اند که استفاده از هوپرزین A به‌عنوان مکمل تقویت حافظه مفید باشد. به گفته‌ی محققان، از نظر تئوری هوپرزین A به تقویت حافظه کمک می‌کند، اما اطلاعات کافی در مورد اثرات یا دوز مناسب آن وجود ندارد. این مکمل غذایی می‌تواند عملکرد قلب و دستگاه‌ی گوارش شما را مختل کند، بنابراین قبل از مصرف آن با پزشک صحبت کنید.
۱۶۳,۵۰۰
۵۱,۷۴۰
تومان
۵۴۲,۰۰۰
۲۷۰,۰۰۰
تومان
۷. استیل-ال-کارنیتین
بدن شما به‌طور طبیعی استیل-ال-کارنیتین می‌سازد تا به کمک آن چربی را به انرژی تبدیل کند. تحقیقات روی موش‌های آزمایشگاهی این امید را ایجاد کرده است که این ترکیب بتواند از سلول‌های عصبی مغز در برابر بیماری فراموشی و آلزایمر محافظت کند. با این حال، مطالعات انجام شده روی انسان چنین نتایج مثبتی را برای حافظه نشان نداده‌اند.
۸. دهیدرواپی آندروسترون (DHEA)
دهیدرواپی آندروسترون در بدن برای طیف وسیعی از عملکردها از جمله تبدیل شدن به هورمون‌های جنسی (مانند استروژن و تستوسترون) تولید می‌شود. سطح DHEA با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد، بنابراین نظریه‌هایی وجود دارد که افزایش آن با مصرف مکمل می‌تواند با اثرات پیری از جمله از دست دادن حافظه مبارزه کند.
نتیجه‌ی استفاده از مکمل دهیدرواپی آندروسترون در شرایط آزمایشگاهی و روی حیوانات امیدوارکننده بوده است، اما تحقیقات انجام شده روی سالمندان سالم یا افراد مبتلا به اختلالات شناختی موفق به کشف این مزایا نشده‌اند. از سوی دیگر، ذکر این نکته ضروری است که مصرف طولانی‌مدت DHEA به‌خصوص در دوزهای بالا ممکن است خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان و همچنین سایر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.
کلام پایانی
مکمل‌ها از جمله مکمل ویتامین B12، مکمل ویتامین E و مکمل امگا ۳ برای کسانی که نمی‌توانند از طریق رژیم غذایی خود تمام مواد مغذی مورد نیازشان را تامین کنند، گزینه‌ی خوبی هستند. اما سایر افراد باید سعی کنند با تمرکز بر عادت‌های سالم و پیروی از رژیم غذایی متنوع و متعادل جلوی کاهش حافظه‌شان را بگیرند.
رژیم مدیترانه‌ای یا هر برنامه‌ی غذایی دیگری که روی خوردن سبزیجات و چربی‌های سالم تاکید دارد و در عین حال مصرف قند و نمک را محدود می‌کند، برای تقویت حافظه مفید است. فعال نگه داشتن بدن و ذهن هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته این توصیه به معنی انجام فعالیت‌های خاص یا حل کردن جدول کلمات متقاطع نیست، بلکه منظور این است که ذهن خود را درگیر کنید و همواره چیزهای جدیدی یاد بگیرید. همچنین توصیه می‌شود ارتباطات اجتماعی خود را تقویت کنید. بر اساس تحقیقات، تعامل با دیگران به حفظ سلامت مغز کمک می‌کند.
منابع: thehealthy, healthline, webmd